Hiện tượng cho vay lãi cao trong những năm qua đang diễn ra ngày càng phổ biến để lại những hậu quả khôn lường. Vậy, hành vi cho vay tiền lãi suất cao có thể bị xử phạt như thế nào? Khi nào thì bị coi là hành vi cho vay lãi nặng và bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu về vấn đề này như sau:
Mức lãi suất cho vay theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015
Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về Lãi suất như sau:
Điều 468. Lãi suất.
1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
Như vậy, mức lãi suất cho vay tối đa theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 là 20%/ năm.
.png)
Khi nào hành vi cho vay lãi cao bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Hành vi cho vay tiền với mức lãi cao hơn quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định tại Điều 201 BLHS 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Cụ thể như sau:
Hành vi cấu thành Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự
Điều 201. Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự
1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy, hành vi cho vay lãi cao chỉ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự nếu:
- Cho vay với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên của mức cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 (tức từ 100%/ năm trở lên) và thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng
- Hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà vẫn vi phạm
.png)
Truy cứu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp cụ thể
Điều 7 Nghị quyết 01/2021/NQ – HĐTP hướng dẫn về truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự trong một số trường hợp cụ thể như sau:
-Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng, mà số tiền thu lợi bất chính của mỗi lần phạm tội từ 30.000.000 đồng trở lên, nếu mỗi lần phạm tội đều chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thì ngoài việc bị áp dụng khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính, họ còn bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
-Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng mà các lần thu lợi bất chính đều dưới 30.000.000 đồng nhưng tổng số tiền thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên và các hành vi này chưa lần nào bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính của các lần cho vay lãi nặng, không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
- Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng, trong đó có một lần cho vay lãi nặng, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên và hành vi cho vay lãi nặng này chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự; còn các hành vi cho vay lãi nặng khác thu lợi bất chính dưới 30.000.000 đồng, các hành vi này chưa bị xử phạt vi phạm hành chính và chưa hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính của các lần cho vay lãi nặng, không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
-Trường hợp người cho vay lãi nặng thực hiện nhiều hành vi khác nhau liên quan đến việc đòi nợ (như: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần, gây thương tích, gây tổn hại sức khỏe hoặc có hành vi khác để lấy tài sản,...) thì tùy từng trường hợp họ còn bị xử lý hình sự về tội phạm tương ứng, nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
- Trường hợp người cho vay lãi nặng nhằm thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên, nhưng vì nguyên nhân ngoài ý muốn mà người cho vay chưa thu lợi bất chính hoặc đã thu lợi bất chính dưới 30.000.000 đồng, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính mà họ nhằm đạt được. Việc xác định số tiền thu lợi bất chính được thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 6 Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP. Khi quyết định hình phạt, Tòa án áp dụng Điều 15 và khoản 3 Điều 57 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 về phạm tội chưa đạt.
.png)
Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cho vay lãi cao
Hành vi cho vay lãi cao nếu không đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo Điều 201 BLHS 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 như trên thì vẫn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính. Cụ thể:
Theo Khoản 4 Điều 12 Nghị định 114/2021/NĐ – CP thì hành vi cho vay lãi cao bị xử phạt hành chính như sau:
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
Như vậy, hành vi cho vay lãi cao (quá 20%/ năm) có thể bị xử phạt hành chính lên đến 20.000.000 đồng
Dịch vụ Luật sư tư vấn, Luật sư bào chữa Hình sự của Luật Trường Minh Ngọc
Trên đây là bài viết của chúng tôi về vấn đề “Tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự”. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải ý kiến tư vấn để giải quyết một vụ án cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, cần được tư vấn vui lòng liên hệ cho chúng tôi:
Liên hệ qua Hotline:
- Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)
- Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)
Liên hệ qua Facebook: Luật Trường Minh Ngọc
Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh
Liên hệ qua email: infotruongminhngoc@gmail.com
*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com
